Rosa bij de Mapuches in Villarica

Mari Mari allemaal (halo in Mapudungun)!

Hoe gaat het met jullie? Met mij goed, ik zit nu in Villarica (in het zuiden van Chili)op mijn stageplek. Ik heb nog niet heel veel te schrijven over mijn werk hier, omdat ik vooral moet wachten op mensen. Ik moet bijvoorbeeld wachten op Hector (een Mapuche meneer waarmee ik het toeristisch informatie wandeltocht ga maken). Hij moet eerst praten met de families en met mijn stagebegeleider Bernardo. Maar ik ben wel bij een Mapuche ceremonie geweest en daar wilde ik jullie toch even van op de hoogte brengen. Hieronder dus mijn verhaal over af gelopen zaterdag tijdens 'Trafkintu' (zo heet de ceremonie). Het is wel een beetje een lang verhaal geworden, maar dat is voor de doorzetters onder jullie, hihi :D

Ik ging samen met Matias (de Franse student die stage loopt bij EcoManagment, de organisatie waarmee ForestEthics samenwerkt) naar de Mapuche ceremonie Trafkintu die één keer per jaar wordt gehouden. Het is bijzonder dat wij werden uitgenodigd door Don Hector, omdat het niet gebruikelijk is dat er buitenstaanders bij aanwezig zijn, laat staan toeristen.
Bij Trafkintu gaat het erom dat de vrouwen met elkaar eigen verbouwde, biologische zaden uitwisselen.

Om elf uur begon de bijeenkomst. We werden verwacht op het platteland in de Ruca Chanqülko (traditioneel huis van de Mapuches). Deze Ruca wordt in de zomer gebruikt om in de zomer toeristen te ontvangen. Hier wordt dan traditioneel gekookt, artesania verkocht en de toeristen kunnen er foto’s maken en paardrijden. In de Ruca werden wij ontvangen met verse, boven het houtvuur gebakken, Sopaipillas (deeghapjes) en Mate (een kopje vol met kruiden water en suiker dat door een rietje gedronken moet worden) door de familie van Don Hector (de man waarmee ik het circuit zal maken). Later kwamen er nog andere individuen bij.
Na de Sopaipillas werden we uitgenodigd om buiten bij de Canelo boom, de heilige boom van de Mapuches de ceremonie te openen. Dit werd gedaan door een gebed aan Changenechen, hun God, eerst in het Mapundungun, later in het Spaans, muziek en het lopen om de boom.

Toen we weer binnen waren ging iedereen om de tafel met zaden heen staan. Hector hield een verhaal om uitteleggen waarom deze ceremonie werd gehouden. Bij Trafkintu gaat het erom dat de vrouwen die de zaden uitwisselen de persoon kennen met wie zij zaden ruilen en zo weten van wie de zaden komen, hoe ze verbouwd zijn en zo zeker weten dat bij dit proces geen (chemische) bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Belangrijk is dat het bij Trafkintu niet gaat om geld, maar om het ruilen van de zaden. Dit ligt in het verlengde van de Mapuchegedachte dat het in dit leven niet alleen gaat om geld, maar het leven op zich. Hierbij horen zaken als duurzaam omgaan met grond, het biologisch verbouwen van gewassen, geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken zodat dat milieu en mensen geen schade van deze middelen ondervinden. Belangrijk is dat dit ook geleerd wordt aan de kinderen, zodat zij weet hebben van deze ceremonie en waarom het belangrijk is deze te blijven organiseren. Naast dat de kinderen leren hoe met de aarde en gewassen om te gaan, leren de kinderen ook over de traditionele muziek en hun cultuur.

Na de uitleg van Hector stelde iedereen zichzelf voor, vertelde welke gewassen hij of zij verbouwde en hierna gingen de vrouwen aan de slag. Nadat de vrouwen klaar waren werd er geluncht met Sopaipillas, honing en andere broodjes. Tijdens de lunch schoof er een meneer bij ons aan die samen met Hector projecten organiseert. Nu kwam hij vertellen over dat hij in de gemeente van Villarica zit en hij wilt graag stemmen krijgen van Mapuches voor de verkiezingen binnen de gemeente van 26 oktober. Hij vertelde dat hij zal pleiten voor het verbeteren van educatie voor Mapuche kinderen, het helpen van studenten die te weinig geld hebben om naar de universiteit te kunnen en het behouden van de cultuur van de Mapuches. Ook wil hij meer steun vanuit de gemeente voor initiatieven van de communes uit de stad. Nu is het zo dat er weinig oren zijn voor de problemen die de Mapuches ondervinden.

Na de lunch zat iedereen gezellig met elkaar te conserveren en heb ik met Don Hector gepraat over de positie van de Mapuches in de huidige maatschappij van Chili, wat de problemen zijn en dat er nog steeds sprake is van discriminatie. Nog steeds is niet altijd mogelijk dat afgestudeerde Mapuches werk kunnen vinden. In de overheid van Chili zitten (nog) geen ministers die opkomen voor hun belangen. Hector vertelde dat hij denkt dat het nog een lange weg te gaan is, maar dat hij op zijn eigen manier probeert bij te dragen aan het verbeteren van de omstandigheden voor de Mapuches. Ook hebben we het gehad over andere Mapuche ceremonies (bijvoorbeeld het nieuwe jaar voor de Mapuches dat voor hun begint op 24 juni), muziek en het maken van het toeristisch circuit.

Voor mij was het een enorme eer dat ik deze ceremonie mocht bijwonen, want het gebeurt niet vaak dat buitenstaanders hierbij kunnen zijn. Omdat er geen toeristen bij kunnen zijn is dit ritueel nog traditioneel en ‘echt’. Ook is het geweldig om je te bedenken dat dit ritueel al heel erg lang op deze manier door de Mapuches wordt gehouden. We werden heel hartelijk en open ontvangen en de mensen waren ook zeer geïnteresseerd in ons.

Ik hoop dat het ook goed gaat met jullie? laat me weten hoe het met jullie gaat!
Dikke kus voor iedereen!! en tot mails!

Rosa